Coach voor boeren

Tekst: Hanneke Steegeman

Ramon Klaassens uit Groningen werd van adviseur aan boeren coach voor boeren. ‘Het is echt een ander vak, een andere benadering.’

‘Ik merkte in mijn werk als agrarisch adviseur dat er bij boeren veel behoefte is aan een partij die verder kijkt dan de bedrijfseconomische analyse. Juist nu, in deze onzekere tijd voor de toekomst van de landbouw. Iemand die naast de boer loopt, helpt om de druk van zijn of haar schouders af te halen. Dat geeft lucht.’

Ramon Klaassens is met zijn 36 jaar een jonge en ambitieuze zelfstandig ondernemer en coach. En een van de weinige coaches in het Groninger boerenland. ‘Sinds 2010 werk ik als adviseur in de agrarische sector. Ik was met boeren vooral bezig in kaart te brengen hoe het met de bedrijfseconomische kant van hun bedrijf gesteld is, zoals het maken van financieringsaanvragen, en prognoses maken. Maar ik merkte dat het verhaal breder was. Dat je boeren niet alleen helpt met een financieringsplan maar ook met wat er echt nodig is. Door verder te vragen, en de vraag achter de vraag te zoeken en te helpen beantwoorden. Ik kreeg steeds vaker vragen als ‘Kan ik het eens met jou ergens over hebben?’ Ik genoot het vertrouwen van boeren. En er kwam een ander soort gesprek.’

www.agrarischecoaches.nl
‘Via het samenwerkingsverband van agrarischecoaches.nl vond ik de juiste opleiding om gecertificeerd coach te kunnen worden, zodat ik me kon specialiseren als agrarisch coach. In onze provincie een relatief nieuw vakgebied. Ik gunde me een jaar meelopen met een groep ervaren agrarische coaches om te kijken of het iets voor mij zou zijn. Ik besloot de stap te wagen en me te richten op het vak van coach. Daar zat ik als Groninger, op de opleiding Coach Intensive in Amsterdam, tussen HR-medewerkers van grote bedrijven in de Randstad. Ik was vanuit de Hogere Landbouwschool in Leeuwarden vooral economisch onderlegd dus er ging een nieuwe wereld voor mij open.’

Klaassens Agro Coaching
‘Naast Klaassens advies ging ik op 1 januari 2021 ook aan de slag met Klaassens Agrocoaching. Ik gaf mezelf vijf jaar om volledig over te gaan van adviseren naar coachen. In 2017 had ik zelf goede ervaringen met de hulp van een coach, ook dat heeft mijn stap een duw in de juiste richting gegeven.

Ik ben nu gecertificeerd coach, lid van de beroepsvereniging en aangesloten bij het netwerk van agrarischecoaches.nl Met deze collega’s werk ik met veel plezier samen en met boeren. Het is een rol die me past. Een voordeel is dat ik de sector goed ken. Waar ik voor moet waken is dat ik niet op de stoel van de adviseur ga zitten. Als er bedrijfsmatig advies gewenst is, halen we er een accountant of fiscalist bij. Bijvoorbeeld bij een bedrijfsovername. Het gaat er niet alleen om zo weinig mogelijk belasting te betalen, het proces er naartoe is in mijn ogen nog belangrijker.’

Buiten familiaire bedrijfsovername
‘In de situatie dat een stagiaire het boerenbedrijf wil overnemen, en niet de kinderen of een ander familielid, is het belangrijk goed en zorgvuldig het gesprek te voeren. Als coach begin ik met een gesprek met de ondernemer en zijn of haar opvolger. Een verkennend gesprek, waarbij er ook non-verbaal veel te leren valt. Een soort van ‘thermometer erin steken’. Daarna spreek ik apart met boer en boerin, en met de opvolger. Van tevoren stuur ik hen een vragenlijst toe om over aandachtspunten en wensen na te denken. Dat is vaak een leidraad voor het gesprek. Uitgangspunt is dat boer en opvolger samen werken en toewerken naar een bedrijfsovername. Ik maak een overzicht van wat er gevraagd en verwacht wordt en dat bespreken we ook.

Als onafhankelijk derde persoon kan ik onderwerpen goed bespreekbaar maken. Een optie is dat de opvolger in ZZP-vorm een jaar op de boerderij werkt. Dat is een goede periode om jaarrond de werkzaamheden en seizoenen te leren kennen. Daarna schuift de accountant aan en wordt het plan voor bedrijfsovername verder uitgewerkt. Dat een boer op tijd begint met dit proces is belangrijk. Het kost tijd en je hebt niet alles in de hand. De gesprekken vinden meestal plaats op de boerderij maar soms is neutraler terrein prettig. In de beginfase zit je vaak om tafel om de route goed uit te stippelen. Als er vertrouwen is gaan boer en opvolger aan het werk en na een half jaar gaan we weer om tafel. Gaat het goed of moeten we bijsturen?’

Rol overheid
‘In het noorden bieden overheden minder steun voor coaching trajecten in de landbouw dan bijvoorbeeld in de provincies Gelderland en Utrecht. Wel is er ondersteuning voor gebiedsprocessen en inloopavonden en uiteraard in het aardbevingsgebied maar juist in onzekere tijden in de sector geeft een gesprek met doorvragen lucht voor boeren. Het gaat erom dat ze de juiste keuzes kunnen maken. Daar waar ik kan vraag ik aandacht voor het belang van ons werk. Met collega-coaches Monique te Kiefte, Lianne Veenstra en nog twee agrarische coaches gaan we binnenkort in gesprek met ongeveer 200 boeren in Zuidoost Friesland.

Het noorden is mijn werkgebied. Er zijn goede contacten met o.a. de afdelingen van LTO Noord en de agrarische jongeren. Soms krijg ik ruimte om over ons vak te vertellen. Boeren zijn nieuwsgierig maar hebben ook een zeker schroom om zich op te geven voor bijvoorbeeld een trainingsavond. Soms verkiezen ze een anonieme bron om de stap naar hulp te kunnen zetten. Juist in dat licht is er een medium dat ook prima inzetbaar is in ons vak, een podcast.’

Herkenbaar verhaal in podcast
‘Als boeren het verhaal van een collega-boer of boerin horen die in eenzelfde situatie zat en nu, met hulp van een coach, weer ruimte in zijn of haar hoofd heeft, kan dat net een zetje zijn voor de boer om zelf hulp te vragen. Het meldpunt Taboer, een initiatief van LTO en Zorg om Boer en Tuinder, is er voor boeren en tuinders die vastlopen, en een gesprek willen. De organisatie biedt trainingen en workshops aan.

Een herkenbaar verhaal vertellen kan bijvoorbeeld met een podcast. Als een boer in de melkput staat te melken, of op de trekker aan het ploegen is, is luisteren prettig, en anoniem. We hebben net de eerste podcast gemaakt. Boerin Hester Rijpkema doet er haar verhaal, heel open en eerlijk. Dat spreekt aan. En helpt mensen verder. Ik liep al langer met het idee een podcast te maken en met deze partijen erbij komt eigenlijk alles samen.

We gaan met nog meer boeren in gesprek. Het idee is een serie te maken van ongeveer zes podcasts, over onderwerpen als bijvoorbeeld stoppen, emigratie, burn-out of rouwverwerking. In de manier waarop ik boeren wil bereiken is een podcast een eigentijds en gewaardeerd medium. Ik wil boeren en boerinnen graag vooruithelpen in het zoeken naar ruimte!’

Vond je het artikel coach voor boeren interessant? Wil je meer over ons weten? Neem dan eens contact met ons op via deze link.